Zalecenia ogólne dotyczące przygotowania pacjenta do pobrania krwi

Zaleca się, aby pobieranie krwi do badań rutynowych odbyło się w godzinach porannych 7.00-10.00. W zależności od celu badania i wskazań lekarza dopuszcza się możliwość pobierania materiału w innych porach dnia, z zaznaczeniem godziny pobrania. Zaleca się pobieranie próbek po ok. 12 godzinach od ostatniego posiłku. Przed badaniem można wypić niewielką ilość wody (mineralnej niegazowanej). Do badań pacjent nie powinien przystępować po nieprzespanej nocy i forsownym wysiłku fizycznym. Bezpośrednio przed pobraniem należy unikać sytuacji stresowych oraz stosowania używek (kawa, herbata, papierosy). Zażywanie leków w danym dniu musi być ustalone z lekarzem i ściśle związane z celem danego badania. Przed badaniem należy poinformować personel o zażywanych lekach i suplementach. Przed przyjściem na badania należy zachować rutynowo stosowaną dietę.

Badania, przy których powyższe zalecenia są szczególnie istotne:

• cholesterol, cholesterol HDL, LDL, glukoza, test tolerancji glukozy, insulina, trójglicerydy, kortyzol, kwas foliowy, ferrytyna, żelazo, fosfor (na czczo – 12 – 14 godzinna przerwa od ostatniego posiłku i płynów rano przed badaniem)
• aldosteron, ACTH, cynk, DHEA, erytropoetyna, fosfor, hormon wzrostu, FSH, kortyzol, LH, estradiol, miedź, potas, prolaktyna, 17–OH–progesteron, PTH, TSH, żelazo (pobrać rano 8.00-10.00 z uwagi na zmienność tych parametrów w ciągu doby – rytm dobowy),
• badania układu krzepnięcia (PT, APTT, fibrynogen), AST, ALT, ALP, białko całkowite, bilirubina, kreatynina, kwas moczowy, LDH, morfologia krwi obwodowej, mocznik, magnez, OB, wapń (zalecane pobranie rano na czczo)

Test tolerancji glukozy:

Na badanie należy się zgłosić rano (w godz. 7.30–10.00) po upływie ok. 12 godzin od ostatniego posiłku. W razie konieczności, dopuszcza się spożycie niewielkiej objętości wody. Badanie trwa ok. 2,5 godziny i wymaga spędzenia tego czasu w poczekalni punktu pobrań. Wykluczone jest wychodzenie z punktu pobrań (np. na spacer) ponieważ związana z tym aktywność fizyczna zafałszuje wynik badania. Przebieg badania:

• Pobranie próbki krwi wyjściowej (na czczo) - oznaczenie stężenia glukozy w surowicy/osoczu krwi.
• Obciążenie glukozą: dorośli(75,0g bezwodnej glukozy), dzieci(1,75g bezwodnej glukozy na kilogram masy ciała), rozpuszczonej w 300ml wody, należy wypić w ciągu 5 minut.
• Po wypiciu glukozy, w trakcie całego badania, czyli przez 2 godziny, badany pozostaje w spoczynku, w pozycji siedzącej. Nie należy spożywać posiłków i napojów, nie wolno palić papierosów, podejmować jakiegokolwiek wysiłku, nie wolno oddalać się z poczekalni laboratorium.
• Pobranie drugiej próbki krwi po 120 minutach, w celu ponownej oceny stężenia glukozy w surowicy/osoczu krwi.

Test tolerancji glukozy wykonywany między 24 a 28 tygodniem ciąży:

Badanie polega na trzykrotnym pomiarze stężenia glukozy we krwi: na czczo, po 1 godzinie i po 2 godzinach, od podania 75 g glukozy. Roztwór glukozy rozpuszczony w 300ml wody, należy wypić w ciągu 5 minut. Po wypiciu, w trakcie całego badania, czyli przez 2 godziny, osoba badana pozostaje w spoczynku, w pozycji siedzącej, nie należy palić papierosów, spożywać posiłków i napojów, podejmować jakiegokolwiek wysiłku.

Prolaktyna – test z metoklopramidem

Na badanie należy zgłosić się rano (w godz. 07.30 – 10.00), ze skierowaniem od lekarza (dodatkowe informacje wymagane na zleceniu: dawka leku, którą pacjentka ma zażyć podczas badania). Badanie wykonuje się zazwyczaj około 3. godziny po przebudzeniu. W noc poprzedzającą badanie należy zachować wstrzemięźliwość seksualną, a także unikać stresu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego.

PSA (swoisty antygen sterczowy)

24 godziny przed badaniem należy unikać stosunków płciowych, oraz intensywnej jazdy na rowerze. Nie należy zgłaszać się na badanie tuż po badaniu per rectum prostaty przez lekarza czy po biopsji gruczołu sterczowego.

Badanie ogólne moczu

Do badania pobrać pierwszą, poranną próbkę moczu. Przed oddaniem moczu, dokładnie umyć wodą i mydłem narządy płciowe, sąsiadujące z ujściem cewki moczowej. Nie należy dotykać wewnętrznych powierzchni pojemnika palcami. Pierwszą porcję moczu oddać do toalety. Do badania pobrać następną próbkę o objętości około 50 ml, do szczelnie zamykanego, jednorazowego pojemnika na mocz, zakupionego w aptece. Następnie należy zamknąć pojemnik, wytrzeć zewnętrzne powierzchnie pojemnika, podpisać próbkę w czytelny sposób, podając imię i nazwisko, PESEL, datę i godzinę pobrania. Naczynie z próbką moczu dostarczyć do laboratorium, w możliwie najkrótszym czasie, najlepiej do godziny od jej oddania. Przed badaniem należy zachować 24h okres wstrzemięźliwości seksualnej. Kobiety w czasie menstruacji nie powinny wykonywać badania ogólnego moczu. W żadnym przypadku nie pobierać moczu z kaczki, basenu, nocnika.

Dobowa zbiórka moczu (DZM)

Przygotować dwa czyste naczynia:

• Duży, szczelnie zamykany pojemnik (2-3 litry / dostępny w aptekach) z podziałką umożliwiającą odczytanie objętości
• standardowy, jednorazowy pojemnik na mocz o pojemności 50-100 ml szczelnie zamykany.

Najlepiej rozpocznij zbiórkę w godzinach porannych. Pierwszą poranną porcję moczu oddać do toalety. Zapisać godzinę. Od tej godziny przez całą dobę zbierać mocz do większego naczynia, które przez cały czas prowadzenia zbiórki powinno znajdować się w chłodnym i ciemnym miejscu. Ostatnią porcją moczu będzie poranna próbka moczu oddana drugiego dnia zbiórki. Zanotować dokładny czas oddania ostatniej porcji moczu. Zebrany mocz dokładnie wymieszać, zmierzyć objętość. Po wymieszaniu, przelać część moczu do naczynia o pojemności 50- 100 ml - to naczynie z próbką moczu dokładnie opisać – DZM, imieniem, nazwiskiem, całkowitą objętością DZM i dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie. Na zleceniu podać dokładny czas rozpoczęcia, zakończenia i dokładną objętość zbiórki moczu. Dokładny pomiar objętości i czasu jest bardzo ważny, gdyż służy do obliczania wyników.

Jeżeli z jakiejś przyczyny, choćby jedna porcja moczu, oddana w czasie dokonywanej zbiórki nie została przeniesiona do pojemnika zbiorczego, badanie nie będzie dokładne. W takim przypadku zbiórkę moczu należy rozpocząć od początku. W żadnym przypadku nie należy pobierać moczu z kaczki, basenu, nocnika lub innego naczynia, do którego mógł być oddany wraz z kałem. W czasie przeprowadzania zbiórki nie zaleca się:

• skrajnego ograniczenia, ani zwiększonego przyjmowania płynów,
• wykonywania znacznego wysiłku fizycznego lub długotrwałego marszu,
• oddawania moczu do badania przy krwawieniu miesięcznym u kobiet.

Krew utajona w kale

Grudki kału, pobrane z dwóch miejsc stolca, należy przenieść do pojemnika. Pojemnik dostarczyć do laboratorium, w możliwie najkrótszym czasie. Nie należy wykonywać badania podczas menstruacji, leczenia stomatologicznego, krwawienia z dziąseł, jeżeli występują krwawienia z odbytu. Badanie nie wymaga stosowania żadnej szczególnej diety.

Kał na pasożyty

Grudki świeżego kału, pobrane z dwóch miejsc stolca, należy przenieść do pojemnika. Pojemnik dostarczyć do laboratorium. Badanie wykonuje się trzykrotnie, w odstępach kilkudniowych, o ile lekarz nie zleci inaczej.